Trong những năm gần đây, ngành chăn nuôi bò sữa và bò thịt tại Việt Nam cũng như trên thế giới đã có những bước tiến vượt bậc. Yếu tố đầu tiên quyết định đến thành bại của người chăn nuôi là giống vật nuôi. Cấy truyền phôi và tinh phân lý giới tính là công nghệ sinh sản tiên tiến đã được nhiều nước áp dụng, góp phần nâng cao chất lượng giống, tăng hiệu quả sản xuất và cải thiện đáng kể năng suất chăn nuôi.

Hội thảo ngày 24 tháng 4 năm 2025, do Hiệp Hôi chăn nuôi gia súc lớn Việt Nam phối hợp với Công ty APDC Breeds TP. Hồ Chí Minh tổ chức tại Hà Nội. Ông Dr. Alfredo Castro - Đại diện ST Genetics Hoa Kỳ (chuyên gia sinh sản và di truyền; Giám đốc kinh doanh toàn cầu); đại diện Cty TH True Milk và bà Tô Tuệ Lang- Chủ tịch/tổng giám đốc Công ty APDC Breeds đã chia sẻ những kết quả, thành tựu về nâng cao chất lượng giống bò sữa, bò thịt thông qua kỹ thuật tinh, phôi phân ly giới tính và các công nghệ sinh sản tiên tiến của Hoa kỳ và một số Công ty/cơ sở trong nước Việt Nam đạt được trong thời gian qua.

Toàn cảnh hội thảo: Nâng cao chất lượng giống bò sữa, bò thịt thông qua kỹ thuật tinh, phôi phân ly giới tính và các công nghệ sinh sản tiên tiến từ Hoa Kỳ

Trong chăn nuôi (bò sữa và bò thịt), tỷ lệ đực, cái trong sinh sản tự nhiên là 50/50 (1:1) là quy luật bình thường của bất kỳ loài vật nuôi nào. Nhưng trong chăn nuôi bò sữa, người chăn nuôi mong muốn bò sinh ra là con cái vì chỉ có con cái mới sinh sản và cho sữa; còn người chăn nuôi bò thịt muồn nuôi con đực vì bò đực cho thịt nhiều hơn bò cái. Ngoài ra người chăn nuôi còn mong muốn con giống họ nuôi phải năng suất cao, thích ứng tốt với điều kiện môi trường, tận dụng tốt nguồn thức ăn và ít dịch bệnh. Khi năng suất cao, số lượng bò nuôi sẽ giảm và tất nhiên chi phí thức ăn, chăm sóc nuôi dưỡng sẽ giảm; áp lực về ô nhiễm môi trường cũng giảm.

Theo ông Castro, từ năm 1996, ST Genetics đã phát triển thành công công nghệ phân loại tinh trùng dựa trên ADN với độ chính xác lên tới 99%. Công nghệ này cho phép lựa chọn tinh trùng mang nhiễm sắc thể X (sinh con cái) hoặc Y (sinh con đực), giúp người chăn nuôi chủ động kiểm soát giới tính con non theo mục tiêu sản xuất. Các sản phẩm công nghệ nổi bật của ST Genetics: (1) SexedULTRA 4M: Công nghệ tinh PLGT thế hệ mới, tăng mật độ tinh trùng lên 4 triệu/cong rạ, giúp nâng cao tỷ lệ đậu thai; (2) Beef InFocus™: Giải pháp tích hợp giữa di truyền và sinh sản cho chăn nuôi bò thịt, tối ưu hiệu quả kinh tế; (3) EcoFeed™: Công nghệ đánh giá khả năng chuyển hóa thức ăn, hỗ trợ chọn giống bò có hiệu suất sử dụng thức ăn cao hơn.

Đại diện của ST Genetics Hoa Kỳ và Cty Công ty TH True Milk trình bày tại hội thảo

Tại Việt Nam, công nghệ tinh phân ly giới tính được du nhập vào nước ta từ những năm 2008, 2009. Trải qua nhiều bước khó khăn từ thăm dò, thử nghiệm đến ứng dụng trong sản xuất, đến nay, có thể khẳng định sử dụng tinh phân lý giới tính là  bước tiến bộ trong chăn nuôi bò sữa. Nó không những tạo ra bò sữa cao sản từ những đực giống ưu việt mà khi sử dụng loại tinh này, tỷ lệ bê cái sinh ra đạt 90-95%, có những nơi đạt đến 98%.

Cấy truyền phôi - Đột phá trong nhân giống nhanh, chất lượng: Công nghệ phôi được đưa vào Việt Nam từ những năm 1980, công nghệ phôi là công nghệ cùng một lúc tổ hợp được các đặc tính ưu việt của cả bố và mẹ về năng suất, chất lượng cho đời con. Gia tăng nhanh số lượng giống chất lượng cao; Khai thác tối đa tiềm năng di truyền của các bò mẹ ưu tú; Trong xuất, nhập khẩu: dễ dàng vận chuyển phôi thay vì vận chuyển động vật sống, giúp giảm thiểu rủi ro dịch bệnh và chi phí.

Áp dụng cấy truyền phôi kết hợp tinh phân ly giới tính với mục tiêu để tăng đàn nhanh, đẩy nhanh tiến bộ di truyền và ứng dụng công nghệ thụ tinh trong ống nghiệm (IVF); Công ty TH True Milk là đơn vị tiên phong, ứng dụng các công nghệ này trong chăn nuôi công nghiệp: Ngay từ những ngày đầu hoạt động (năm 2010) tinh phân ly giới tính đã được Công ty sử dụng, lựa chọn từ các công ty di truyền hàng đầu thế giới: ST, ABS, WWS, Semex, Alta, Genex. Tinh được lựa chọn theo chỉ số di truyền TH Index. Qua quá trình nghiên cứu đến thực tiễn, Công ty đã sử dụng tinh phân ly giới tính cho nhóm bò có tiềm năng di truyền cao (bò tơ, bò sữa lứa 1 và lứa 2); sử dụng tinh 4 M (4 triệu/cọng rạ) và sử dụng vào mùa mát. Đến nay, Công ty TH đã sản xuất gần 20.000 phôi IVF, thực hiện 15.000 lượt cấy phôi, đã có hơn 3.000 bê IVF được sinh ra.

Viện trưởng Viện Chăn nuôi TS. Phạm Công Thiếu khẳng định: Chăn nuôi bò sữa, bò thịt đóng vai trò quan trọng trong phát triển nông nghiệp bền vững, góp phần đảm bảo an ninh lương thực, tạo việc làm và nâng cao thu nhập cho người dân.

Trong bố cảnh nhu cầu thực phẩm toàn cầu ngày càng tăng, việc áp dụng linh hoạt, sáng tạo hai công nghệ này hứa hẹn sẽ góp phần quan trọng trong việc phát triển chăn nuôi hiện đại, bền vững và hiệu quả./.

                                                           Hoàng Hường - Chi cục Chăn nuôi và Thú y